یکشنبه 85/2/17 ساعت 6:3 عصر

چشم انداز رسانه محصول ذهن است ونه چشم

درج مقاله در مجله پیام مدیران شماره 49 (صفحه37)- کلیک فرمایید

پیشگفتار:

در فروردین 84 ریاست محترم سازمان در همایش سراسری مدیران سازمان به تفصیل افق رسانه را تبیین نمودند، در اردیبهشت همان سال در جشنواره صدا که در زیباکنار برگزار گردید ، طرح ایجاد گروه مطالعات استراتژیک در هریک از معاونتها را تاکید نمودند و در اسفند ماه همان سال نیز مجدداً در همایش سراسری مدیران ، منشور افق رسانه مورد بررسی قرار گرفت. همانگونه که در همایش اخیر نیز مطرح گردید ، خوشبختانه دیالوگ و ادبیات افق رسانه در سازمان جاری گردیده است که این امر نوید بخش است

.ین مقاله سعی دارد تا سلسله وار ، ابتدا با مبانی آینده نگری ، چشم انداز رسانه را "در راستای افق رسانه سازمان" از منظری دیگر مورد بحث و بررسی قرار دهد ، سعی خواهد شد در حد بضاعت ، رقبا شناسایی و معرفی گردند ، شرایط بد بینانه و خوش بینانه رسانه در باب محاط و محیط داخلی کشور و خارج از آن معرفی گردند، ماتریس ارزیابی عوامل محیطی معرفی گردند و ....

ضرورت تبیین ابعاد "چشم انداز رسانه " دلیل محکمی است برای انعکاس دیدگاهها و بر همین اساس نقد عزیزان بر این نوشتار مزید امتنان خواهدبود.

**************************

پیچیدگی و ظرافت تصمیم گیری در رسانه ملی ، مدیریت استراتژیک را ضروری می سازد ، از این رو مدیریت فعالیتهای متنوع و چند بعدی درونی ، تنها بخشی از مسئولیتهای مدرن مدیران است. محیط بلافصل برونی رسانه ، مجموعه بعدی عوامل چالش انگیز رسانه را فراهم می آورد ، این محیط اعم از رقبا ، تأمین کنندگان منابع ، مخاطبان ، قانونگذار ، شرایط اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی ، رجحان های سیاسی و پیشرفتهای فنی را در برمی گیرد که همه را باید برنامه ریزی و نظارت کرد.

به منظور برخورد اثر بخش با همه عواملی که بر توانایی رسانه در توسعه آن تأثیر دارند ، مدیران ، فرآیندهای مدیریت استراتژیک را به گونه طراحی می کنند که وضعیت بهینه رسانه را در محیط رقابتی اش ، تسهیل نماید.

ترسیم افق یا چشم انداز یاآینده به دو  محدوده تقسیم می شود:

1-   آینده نگری محتوا

2-  آینده نگری فرآیند

در آینده نگری محتوا آنچه که اهمیت دارد آن چیزهایی است که در آینده محقق خواهند شد. حال چه سازمان رسانه ای ما بامدیران کنونی خود درسالهای آینده باشد یا نباشد."مهم نهادینه شدن چشم انداز است." خوشبختانه ریاست محترم سازمان در انجام این تکلیف استراتژیک موفق بوده است ، برنامه های استراتژیک گوناگونی در گذشته طرح شده است که دغدغه ، انعکاس ، تعامل ، رایزنی ، پذیرش و نگاه سیستمی به مقوله برنامه کنونی ، را بدنبال نداشته است از همین منظر نیزنهادینه شدن چشم اندازرسانه نوید بخش است.

 تا اینجا کار در باب آینده نگری محتوا بدرستی انجام پذیرفته است اما :

آینده نگری فرآیند

در آینده نگری فرآیند ، چگونگی ظهور تغییرات و تحقق آن چیزهایی که در آینده محقق خواهند شد مطرح است. اینجا دیگر تکلیف برمدیران حوزه معاونتهای ستادی ، پشتیبانی و عملیاتی است ، چگونگی استفاده و به مرحله اجرا گذاشتن برنامه ها ، نیازمند برنامه و استراتژی است که به نظر می رسد در آینده نگری فرآیندی سازمان ، حرکت به کندی صورت می گیرد.

البته تدوین چشم انداز ، تهیه اولویت های برنامه سازی سالانه ، دریافت برنامه های سالانه و 5 ساله و ... حرکت خوبی است اما کافی نیست.

طرح زاویای گوناگون افق رسانه ، ارائه دیدگاههای تحلیلی مختلف و حتی منتقد ، تجزیه و تحلیل مختصات افق و چشم انداز رسانه ، ارائه برنامه بانگاه به محیط برونی ، مکانیزم انطباق پذیری ، آمادگی تغییر و انعطاف پذیری و نهایتاً نظارت و ارزیابی و هدایت خطاها نه تنها باید به دقت مشخص و نمایان باشد بلکه این شناخت تمام ارکان سازمان را درگیرنماید. همگان در سازمان باید از افق رسانه آگاهی کافی به دست آورند تا مطمئن و دلگرم شوند و همکاری گروهی استحکام یابد.بخش میانی و عملیاتی اغلب در نمی یابد که کوششهایی که برای پذیرفته شدن "افق رسانه" به کاربرده می شوند ، خود به طور معمول در زمان دگرگونی گسسته می شوند و آسیب می بینند.

 بخشهایی از سازمان است که با این سند راهبردی رسانه ملی کمتر همخوانی دارند اگر فقط فناوری ، ساختار یا فرآورده سازمان دچار تغییر در راستای افق رسانه شود ، نتیجه ای نخواهد آورد ، بدون شک دگرگونی در منابع انسانی اولین و پراهمیت ترین اولویت است . از این رو تکلیف آینده نگری فرآیندی در حوزه های مختلف سازمان بسیار حساس و سنگین است.

مادام که هر یک از معاونتهای سازمان به ایجاد گروه مطالعات استراتژیک خود همت نگمارد و اندیشه سیستمی را نیز در اداره آن بکار نبرد و به نقل از ریاست محترم سازمان جزیره ای عمل کند و ... نمی توان در آینده نگری فرآیندی موفق عمل نمود. از همین منظر لازم است افق رسانه در مرحله  بعدی تجزیه و با تزریق آگاهی و شناخت ترکیب گردد. بطور مثال صحبت در باب رقبا اعم از رسانه ای و غیر رسانه­ای ، ضعفها و قوتها، تهدیدها و فرصت ها کلی است و هر یک از معانتها و نهایتاً سازمان تعریف دقیق و شناخت عمیق از مولفه های مذکور را مدون ننموده و در اختیار قرار نداده اند.شاید به دلیل همین خلاء ها، ریاست محترم سازمان پیشنهاد ایجاد گروه مطالعات استراتژیک در معاونتها را مطرح نمودنند.

مدیر رسانه ای که انواع و اقسام رقبا را با مختصات کامل آن نشناسد ، چگونه می تواند در راستای اولویت های برنامه سازی سالانه ،پنج ساله و ده ساله، برنامه ارائه نماید!؟

در ادامه این  بحث سئوالاتی مطرح است.(مدیریت استراتژیک)

کسی که میخواهد به قله دماوند برود(چشم انداز قله دماوند)

-        چه کار باید بکند؟

-        برود قله دماوند!

این مانند آن است که بگوید برای عالم شدن فقط باید درس خواند.

 در عین این که جواب درستی است ولی قابل دسترسی نیست.

کلیدی که به هر قفلی می خورد ولی هیچکدام را باز نمی کند.

سئوال دوباره مطرح می گردد:

-        برای اینکه به قله دماوند بروید چه کار باید بکنید ؟

-        اصلاً برای چه می خواهید بروید؟

-        چگونه می توانید به آنجا برسید؟

-        باید ابتدا مشخص کنید کِی می خواهید بروید.

از چه مسیری میروید؟

لوازم مناسب مسیر و زمان آن ؟

راستی ، می بایست خود نیز آماده باشید.

راهنمایی انتخاب کنید که به او اطمینان دارید ، اندکی راه می داند و خود رفته است.

در سفر و خطر تنها نمی گذارد.

اگر از ابتدا راهنما را انتخاب کنید راحتر خواهید بود.

ولی اگر بدون راهنما هم بخواهید بروید می توانی گرچه توصیه نمی شود.

آن وقت می بایست نوشته های کوه نوردهای قبلی را مطالعه کنید.

نقشه خوانی چطور؟

کوه نورد قابل باشید اما باز هم نمی توان موفق شوید!

این سئوالات ، ما را به این نتیجه استراتژیک خواهد رساند:

رسانه