شما خواننده مطلبی از یک پیش بینی در حوزه اخبار هستید. در شرایطی که عمر تنوع و سرعت در خبر به سرنیامده و گامهای نخستین برای آن برداشته شده است ، سخن از "آینده خبر" یک پیش بینی است .مخاطبان این متن شاید زود باشد چنین پیش بینی را بخوانند !از این رو هیچکس نمی تواند حدس بزند که آیند خبر چه شکلی خواهد بود اما آنچه که قطعی است آن است که اتفاق خواهد افتاد .ما شاهد دگردیسی تدریجی اما بسیار سریع در حوزه خبر خواهیم بود.
****************************************************
همین که به خود آمدیم ، می بینیم که اتفاق افتاد! طی یکسال گذشته مخاطبان رسانه ملی تغییرات قابل محسوسی را در نحوه تولید و پخش خبر بویژه از شبکه های سراسری تلویزیون و شبکه خبر شاهد هستند که این روند تا میل به نقطه سربه سرآن ادامه خواهد داشت ، تا رسیدن به آن نقطه زمان زیادی نیست .
عنقریب همه بخشهای تلویزیونی صداوسیما، همچون بخش خبری ساعت 14 و ساعت 19 شبکه اول سیما و... دچار تحول ساختار اعم از شکل و محتوا خواهند شد. مخاطبان خبر رسانه ملی در گذشته بندرت شاهد تغییرات محسوس بودند اما بنا به اصل « حق با مشتری است» که انطباق آن در حوزه رسانه « حق با مخاطب است»،کمتر هفتهای است که مخاطب شاهد تغییرات در بخشهای خبری نباشد، از رنگ ، نور ، دکور گرفته تا نحوه پوشش ، ارتباط بدن ، زبان و محتوا، خبر بسمت تولید کوتاه ، موجز ، آنی میل نموده است.
دلیل این تغییرات سریع و دشوار که البته مدیریت چندجانبه بر پیام در حوزه سیاسی را نیز دشوار وپیچیده نموده است ، چیست ؟
درست حدس زدید، " پاسخ به محیط"
مخاطب امروزی چه خواستهای دارد که می بایست پابه پای آن ره پیمود؟ تغییرات درحال حاضر بخشهای خبری ، پاسخ به خواسته های مخاطب امروزی است،
اما سوالی فراتر: خواسته مخاطب آینده چیست؟
اگر بتوان خواسته مخاطب آینده را پیش بینی کرد در واقع می توان" آینده خبر" را پیش بینی کرد .با همراهی این مطلب ، به یک پیش بینی از " آینده خبر" گام بر خواهید داشت!
در فلسفه تکنولوژی، نیاز منشعب از مشتری ( مخاطب) است که نوآوری را ایجاد می نماید( نیاز مادر اختراع است) اما آنگاه که صحبت از آینده می شود، نوآوری آینده پژوه ، لزوماً بر مدار مخاطب امروز، گام برنمی دارد . برای مخاطب آینده ، تنوع و تکثر به قدری افزایش می یابد که او را قدرتمند در انتخاب می نماید.
جای این پرسش است که برای" آینده خبر" و مخاطب آینده درحوزه سیاسی چه نقشه راهی ترسیم شده است؟
روند فناوری ارتباطات واطلاعات نشان میدهد که دیگر مخاطب نه تنها انتخاب می کند بلکه میل ونیاز خود را دیکته میکند!
در ادبیات رسانهها، واژه «مخاطب» حداقل در کاربرد آن ، کم کم منسوخ خواهد شد ، برای آینده نزدیک ، رسانه نمی تواند، خطیب صرف باشد بلکه انبوه مخاطب نیز تولید می کنند، از این رو در آینده ای سیر خواهیم نمود که مملو از خطیب و مخاطب است تا آن حد که نقش ها جابجا می گردد!
رسانهها نیز مورد خطاب قرار می گیرند ،جای مخاطب با رسانه ها به نسبت" قدرت تولید" جابجا خواهد شد! با بررسی روند تکنولوژی ، آینده پژوهی مشتری (مخاطب) درحوزه ارتباطات و رسانه و ... بدون شک دیگربا رسانه های نسل امروز نمی توان ماندگار بود.
جریان و گردش اطلاعات در آینده بسیار نزدیک چنان جامعه اطلاعاتی را ایجاد خواهد کرد که همگان شاهد مرگ رسانه های امروزی خواهند بود( گرچه صدای ناقوس شنیده می شود!) اطلاعات منبع استراتژیک خواهد شد و شبکه ای شدن جهان با مفهوم "عصر نوین ارتباطی " رقم خواهد خورد. همه مردم در تولید و جریان اطلاعات و اخبار سهیم خواهند شد . این یعنی آنکه موضوعات اصلی و مورد توجه رسانه ها( بویژه رسانه انحصاری و منوپلی) توسط خود مردم تعیین و بررسی می شود نه توسط کسانی که آنها را مدیریت می کنند.
تک صدایی نه به چند صدایی( که بازهم تک صدایی است!) بلکه به انبوه صدا ختم خواهد شد . رسانه های کلان ، اعم از فراملی ، ملی و استانی و محلی به رسانه های خرد thin media تبدیل می شوند.
قدرت شهروندان در تولید خبر بزودی رخ می نماید. بررسی علمی از جریان سازی اجتماعی در کشورها ، حاکی از آن آنست که رسانه ها با تمام قدرت خود می بایست برای حضور رقیبی نوظهور جا باز نمایند .
حضور مخاطب دیروز وامروز، بعنوان رسانه فردا
و این همه ، درریشه اقبال به ثمره فناوری اطلاعات وارتباطات و ... نهفته است.
کم کم مابه جای رسانه های جمعی منتظر رسانه های شخصی خواهیم بود ما وارد مدیای جدیدی می شویم رسانه های امروزی در طی یک الی دو دهه به کنار گذارده خواهند شد .
جای مخاطب با رسانه ها به نسبت قدرت تولید جابجا خواهد شد! تماشاگری در حوزه خبر که همردیف با" مخاطب "است به پایان خود نزدیک می شود.
شما وارد پیش بینی شده اید!
شبکه های آینده(که مملو از مخاطب تولید کننده و رسانه های رقیب خواهند بود )همزمان با رویداد و حتی پیش از رویداد، خبر پخش می کنند
تنها خبرهای به لحظه کام تشنه مخاطب آینده را سیراب می کند به دهها دلیل از جمله آنکه مخاطب آینده چنان با سرعت درگیر است که خبرهای ساعتی پیش را (که اگر نیاز به امتداد نداشته باشد) کهنه می پندارد . تکثر منابع دریافت خبرهای به لحظه، رقابت را از عرصه محتوا به شکل تغییر جهت می دهد. خبر تصویری و مستند به لحظه، بالاترین حد از خواسته مخاطب است حال با این تغییرات محیط ، شبکه های خبری چه باید انجام دهند.
این البته خوشایند مدیران رسانه ای ما نیست که متاسفانه جامعه بسوی یک استحاله خوش خیم فناوری های اطلاعاتی البته عقلانی دوران خود مبدل خواهد شد.
خوب است مدیران حوزه خبر آگاه باشند که لزوماً رشد فناوری اطلاعاتی و ارتباطی در حوزه خبر تابع ساده ای از شرایط محیط بر محور مخاطب نیست بلکه بنوبه خود تثبیت نقش درجه اول فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی دراین زمینه ها نیز حائز اهمیت است.
کاهش روزافزون بها برای خدمات اینترنت و ... به تمرکز فناوری بر حوزه ارتباطی سوق پیدا نموده است. بی دلیل نیست که MOBIL TV و IPTV رشد تصاعدی را تجربه می نمایند. رسانه های رادیویی وتلویزیونی مورد تهدیدند، شبکه رسانه ملی که هنوز به درستی یخ اینترنتی را از سرنگذرانده حالا باید جوابگوی نیاز موبایل TV هم باشند!
در رسانه ما ،قبل از آنکه دستگاههایی از درون چون قوه مقننه و ... استحکامات قدیمی ما را بر پایه انحصار دچار ریزش قرار دهند لازم است مدیران رسانه بویژه حوزه خبر، چاره اندیشی کنند! مدیر رسانه ای ما دیگر باید بداند:
نیم دوجین رسانههای رادیویی و تلویزیونی در جریان ، عرصه را وا می گذارند.
تحولات فرهنگی،اجتماعی ،اقتصادی هر جامعه ای، همه جانبه است و در سطح جهانی عمل می کند.( دیگر محیط زیست خلیج مکزیک تنها به آمریکا مربوط نیست)
بحرانهای اقتصادی ، شتاب و نیاز رسانه ملی را به حامیان قدرتمند بیشتر می کند
برنامهریزی های بلندمدت و استراتژیک رسانه برای مهاجرت حساب شده به سوی وب جای خود را بدرستی مشخص ننموده است.
می شود دید که تورش و کاهش روزافزون آگهی دهندگان ما را مجبور به فروش دارایی های خود نماید . حوزه خبر باید نیک بداند که برای ماندگاری به افزایش بازدیدکنندگان اینترنتی خود نیازمند خواهد بود چرا که ما به هردلیل نمی توانیم نقش رسانه مستقل و منتقد را بدرستی بازی کنیم، درحالی که بیش از هزاران دیگری، این امر راحیاتی می نمایند .
مسئله بقا در کلیت آن است و خوب نگریسته شود شرایط نتیجه روندی چنددهه است نه چندماهه.
دولتها برای کمک به خودروسازی و بانکهای دولتی میلیاردها تومان کمک می کنند ،اما قدمی در خور برای رسانه ها، بویژه رسانه انحصاری بر نخواهند داشت که البته رسانه های منتظر کمک مالی دولت ها ، نیز ره به جایی نخواهند برد!
حال برای" آینده خبر" ی ک
|
0